We herpubliceren dit artikel met toestemming van François Drouet, specialist in zeldzame fruitbomen. We hebben er een recept aan toegevoegd voor het afdekken van vijgenbomen in gebieden met strenge winters.
In dit artikel uit 1865, een uittreksel uit het boek "La ferme et les maisons de campagne," deelt Emmanuel L'Hérault, een specialist in de commerciële teelt van vijgenbomen in Argenteuil, zijn waardevolle kennis over de methoden en technieken van een vervlogen tijdperk.
De driehonderd producenten uit die tijd cultiveerden 50 hectare en produceerden jaarlijks 400.000 vijgen met zorgvuldigheid, vakmanschap en expertise.
Onze vijgenspecialist uit het Noorden dacht dat deze meer dan twee eeuwen oude teelt niet snel zou verdwijnen. Helaas werd hij door de "vooruitgang" in het ongelijk gesteld. Zijn getuigenis verdient daarom des te meer ons respect. Hulde aan de vakmensen!
De teelt van wijnstokken en vijgenbomen, die samen werden geplant in Argenteuil aan het einde van de 19e eeuw.
In deze regio, ver weg van de olijfgaarden, beslaat de teelt van vijgenbomen ongeveer 50 hectare, met bijna 300 producenten, die jaarlijks gemiddeld meer dan 400.000 vijgen produceren.
Men zegt dat deze teelt al meer dan tweehonderd jaar bestaat, en daar is weinig twijfel over, aangezien boeken uit de vorige eeuw erover spreken als een goed gevestigde praktijk.
Wij denken ook dat deze teelt niet snel zal verdwijnen, omdat de concurrentie uit het zuiden ons voorlopig niet bedreigt.
Om van goede kwaliteit te zijn, moet een vijg volledig aan de boom rijpen en een gebarsten schil hebben. In deze staat is het moeilijk om ze over lange afstanden te vervoeren, zelfs niet per spoor. Het zuiden zou dus alleen met de Parijse regio kunnen concurreren met voortijdig geoogste vijgen van matige kwaliteit.
Een van onze voordelen is dat we rijpe vijgen precies op het juiste moment kunnen oogsten, ze 's nachts zelf naar de markt kunnen vervoeren, en ze in al hun versheid aan het publiek kunnen aanbieden. Hoewel ze minder zoet zijn dan die uit de Provence, worden ze toch zeer gewaardeerd, en de Parijse consumenten zouden waarschijnlijk geen andere willen.
Men zegt dat de meest geteelde variëteit in Argenteuil de Blanquette is, maar wij denken eerder dat het de Coucourelle blanche is, hoewel we dat niet met zekerheid kunnen zeggen. Er is ook, maar zeldzamer, de Dauphine violette en de vijg van Bordeaux, die in kisten wordt gekweekt.
Gewoonlijk doen we slechts één oogst, die van de voorjaarsvijgen, vroeger bekend als Sint-Jansvijgen, hoewel ze vaker in juli rijpen dan eind juni.
Als we herfstvijgen of tweede sapvijgen hebben, komt dat doordat het jaar bijzonder warm was en het najaar zeer gunstig was.
Echter, elk jaar zou een klein aantal herfstvijgen in Argenteuil kunnen worden geoogst, zonder de voorjaarsvijgen te schaden, althans op jonge vijgenbomen van 8 tot 20 jaar oud.
Om dit te bereiken, zou men, in plaats van slechts één vervangende scheut te laten staan, er twee moeten laten en de hoogste scheut na twee bladeren moeten toppen.
Aangezien we het al over het afdekken hebben gehad, laten we er meteen verder op ingaan.
Het afdekken van de vijgenbomen wordt elk jaar tussen 1 en 15 november uitgevoerd, vóór de winter. De takken worden samengebonden en in een voorbereide greppel neergelaten, waarna ze worden bedekt met aarde en bladeren. Het oprichten van de bomen vindt plaats tussen 25 februari en 15 maart, afhankelijk van het seizoen, en moet bij vochtig weer worden gedaan om de boom niet te beschadigen.
Na het oprichten van de bomen wordt het toppen uitgevoerd om de eindknop van elke tak te verwijderen en zo de vruchtvorming te bevorderen. Vervolgens wordt een meer complexe ingreep, het *équetonnage*, toegepast om de houtknoppen naast elke vijg te verwijderen.
Toppen van de eindknop van een vijgentak om de vruchtvorming te versnellen. (Pas op voor het latex in de volle zon!)
Het snoeien van de vijgenboom bestaat uit het verwijderen van de takken die vrucht hebben gedragen en deze te vervangen door een of twee vervangende scheuten. De worteluitlopers of *redruges*, die de boom verzwakken, worden ook verwijderd, waarbij alleen de mooiste behouden blijven om ontbrekende takken te vervangen.
Om een vermoeide of beschadigde vijgenboom te vernieuwen, wordt deze in april tot 6 cm onder het grondniveau teruggesnoeid. Als de boom in het eerste jaar geen nieuwe scheuten vormt, moet de snede in het tweede jaar met een snoeimes worden ververst.
De rijping van vijgen in Argenteuil vindt meestal plaats in de tweede helft van juli. Om de rijping te versnellen, wordt een druppel olijfolie op het oog van elke vrucht aangebracht, waardoor ze minstens tien dagen eerder rijpen. Deze handeling mag alleen 's avonds worden uitgevoerd, bij oosten- of zuidenwind.
"Wanneer de vijgen meer dan twee derde van hun grootte hebben bereikt, versnelt men hun rijping door een priem, gedoopt in olijfolie, 3 of 4 lijnen diep in hun oog te steken."
Bron: "Le Bon Jardinier, Almanach pour l'année 1833," door A. Poiteau en Vilmorin.
Vijgen worden als klaar beschouwd om te worden versneld wanneer het graan in de buurt begint te rijpen. Deze aanwijzing is eenvoudig voor iedereen te volgen en stelt je in staat de oogst efficiënt te beheren.
BONUS! Amerikaanse methode voor het afdekken van vijgenbomen voor de winter. Een radicale aanpak:
- Graaf een greppel aan één kant van je vijgenboom, even diep als de hoogte van de boom.
- Bind de takken samen zodra je boom of struik in rust is (dit voorkomt dat je een te grote greppel hoeft te graven);
- Op ongeveer 30 cm van de stam, aan de kant tegenover de greppel, snijd je de wortels door met een schop. Dit vergemakkelijkt het buigen van de plant. Een radicale stap;
- Buig de plant voorzichtig zodat deze in de greppel ligt, en bevestig hem op zijn plaats met een zwaar object of met behulp van haringen;
- Vul de greppel met een dikke laag mulch en bedek deze met een zeil (je kunt er ook een plank en aarde bovenop leggen voor extra isolatie, indien gewenst).