Dit artikel maakt deel uit van een dossier over de trilobaat asimina.
Om het inleidende artikel over de pawpaw te lezen, klik ici.
Voor meer informatie over de teeltomstandigheden, klik ici.
Zoals met de meeste aspecten die betrekking hebben op de "mango van Noord-Amerika", is de bestuiving van de pawpaw buitengewoon. Algemeenheden, bestuivende insecten, bloeistadia, kruisbestuiving, handmatige bestuiving, uitdunning, vruchtdaling: dit artikel heeft als doel de kwestie te onderzoeken en u een van de sleutels te geven voor het succesvol kweken van deze buitengewone fruitboom.
Algemeenheden
De bloemen van de pawpaw, hermafrodiet, lijken op kleine purperen klokjes. Ze bloeien in de lente, voordat de bladeren tevoorschijn komen. In deze periode kan de boom dus kaal en in rust lijken. Elke bloem is voorzien van meerdere vruchtbeginsels, die in geval van voldoende bestuiving trosjes vruchten kunnen voortbrengen.
De asimina triloba bloeit op hout van één tot twee jaar oud, gedurende drie tot vier weken. Dankzij deze lange bloeiperiode slaagt de pawpaw er vaak in om elk jaar vruchten te dragen. Zelfs als een late vorst de meest ontwikkelde bloemen (die gevoeliger zijn voor kou) zou vernietigen, kunnen andere bloemen de taak overnemen en vruchten produceren. Deze eigenschap geeft de asimina robuustheid en veerkracht.
Bekende of vermoedelijke bestuivende insecten
Wat betreft de asimina is het niet gemakkelijk om onderscheid te maken tussen gewone bezoekers en effectieve bestuivers. Gezien de purperen kleur van de bloemen, hun hangende vorm en hun gistachtige geur, is het waarschijnlijk dat de pawpaw door vliegen en vooral door kevers wordt bestoven. In dit opzicht is het waarschijnlijk de familie van de Nitidulidae, en meer specifiek Glischrochilus quadrisignatus (veelvoorkomend in België) en Stelidota geminata (weinig aanwezig in ons land) die de meest waarschijnlijke effectieve bestuivers zijn. Om hun aanwezigheid te bevorderen, wordt aangeraden om enkele vruchten en ook loofhout (blokken of stammen) ter plaatse te laten rotten, zodat de kevers in de vruchten of het rottende hout kunnen leggen en zo hun hele levenscyclus kunnen voltooien. Het verspreiden van houtsnippers aan de voet van de bomen zou de insecten ook tijdens de winter kunnen beschermen.
Glischrochilus quadrisignatus, een van de bestuivers van de asimina (pawpaw)
Het is echter belangrijk te weten dat er nog veel te ontdekken valt over de bestuiving van de pawpaw en dat er waarschijnlijk tientallen nog niet geïdentificeerde insecten zijn die deze fruitboom kunnen bestuiven. Daarom is de beste manier om de bestuiving van de asimina te bevorderen waarschijnlijk het bevorderen en beschermen van de biodiversiteit. Aarzel niet om veel vroegbloeiende planten te plaatsen om zoveel mogelijk insecten aan te trekken tijdens de bloei van de asimina: bollen, seringen, klaver, paardebloem, smeerwortel... De asimina lijkt een belangrijke en overvloedige bron van pollen te zijn die vroeg in het seizoen veel insectensoorten aantrekt.
Bloeistadia
Net als bij andere fruitbomen kan de bestuiving van de pawpaw worden onderverdeeld in verschillende fasen met verschillende kenmerken. De volgende classificatie, ontwikkeld door Blake Cothron (zie bronnen), maakt het mogelijk om de kwetsbaarheid van de bloemen voor kou te bepalen en vertrouwd te raken met het bestuivingsmechanisme. Aangezien de bloei zich over drie tot vier weken verspreidt, kunnen er doorgaans meerdere bestuivingsstadia tegelijkertijd worden waargenomen.
Voorstadium: dormantie
De bloemknop is klein, moeilijk waar te nemen en beschermd door een omhulsel. In dit stadium moet hij bestand zijn tegen temperaturen die dalen tot -20 °C voor de meest vorstgevoelige variëteiten en tot -25 °C voor de andere.
1. Fluwelige knop
Lijkend op een kleine, zwartachtige en fluwelige bol begint de bloemknop zich los te maken van zijn omhulsel, of is dit al kwijtgeraakt. In dit stadium blijft hij zeer goed bestand tegen kou.
2. Fluwelige steel
Aan het einde van de winter of het begin van de lente zwelt de bloemknop tot de grootte van een erwt en ontwikkelt een duidelijke, dikke, zwartachtige steel bedekt met haartjes. In dit stadium moet hij temperaturen tot -7 °C zonder problemen kunnen verdragen.
3. Groene knop
De knop blijft zwellen en wordt groen. Vier of vijf vergroeide kelkbladeren beginnen zichtbaar te worden. In dit stadium kan de knop waarschijnlijk een lichte vorst verdragen, maar zal worden vernietigd door een harde vorst.
4. Roze knop
4. Roze knop
De bloemknop is nu ter grootte van een knikker. De kelkbladeren beginnen zich te openen terwijl de bloemblaadjes zichtbaar worden en kunnen – dit is niet altijd het geval – een paarse of roze tint vertonen. In dit stadium kan de knop waarschijnlijk een lichte vorst verdragen, maar zal hij worden vernietigd door een harde vorst. Sommige knoppen kunnen nu in staat zijn om stuifmeel te ontvangen, in welk geval de stamper een kleverig en langwerpig uiterlijk zal hebben.
5. Volle bloei (48 tot 72 uur)
De paarse bloemblaadjes zijn volledig uitgevouwen. De stamper, glanzend en kleverig (aan het uiteinde van de stijl), is rijp en klaar om stuifmeel te ontvangen, terwijl de helmknoppen (aan het uiteinde van de meeldraden) volledig gevormd, wit en strak zijn. Een vorst, zelfs een lichte, zal de bloem in dit stadium vernietigen.
6. Pollenafgifte (48 tot 72 uur)
Dit is het laatste bloeistadium van de pawpaw. Terwijl de stampers niet langer levensvatbaar zijn, zijn de meeldraden rijp en geven ze stuifmeel vrij. De bloemblaadjes beginnen te bruinen of uit te drogen. Bij succesvolle bestuiving zullen de stampers meestal opgezwollen, lichtgroen en lichtjes verbreed aan de basis verschijnen, waardoor dit stadium vaak samenvalt met de eerste fase van vruchtvorming.
Zelfonvruchtbaarheid en kruisbestuiving
Pawpaws zijn over het algemeen zelfonvruchtbaar, wat betekent dat ze zichzelf niet kunnen bevruchten. Dit komt enerzijds door de tijdsverschuiving tussen de rijpheid van de helmknoppen en de ontvankelijkheid van de stamper, zoals we in de vorige sectie hebben besproken. Anderzijds is het pollen van de asimina zelfincompatibel, wat betekent dat een pawpaw alleen door een genetisch verschillende pawpaw kan worden bestoven – dit wordt kruisbestuiving genoemd. Om deze redenen wordt aanbevolen om de bomen niet verder dan 5 tot 6 meter uit elkaar te planten en meerdere variëteiten te planten, idealiter 3 tot 4 cultivars en enkele hoogwaardige zaailingen. De variëteiten die als zelfvruchtbaar worden gepresenteerd, zouden dit slechts gedeeltelijk zijn en zonder kruisbestuiving minder en kwalitatief mindere vruchten produceren.
Variëteit "Sunflower", gedeeltelijk zelfvruchtbaar, op onze testperceel (Brussel, België)
Handmatige Bestuiving
Met een investering in tijd of arbeid kan handmatige bestuiving de productie aanzienlijk verhogen – soms tot wel drie keer zoveel – en vruchtvorming bij geïsoleerde bomen bevorderen. Aan de andere kant kan het in sommige gevallen leiden tot overproductie, waarbij het vaak wordt aanbevolen om de vruchten uit te dunnen om schade aan de takken te voorkomen (zie volgende sectie).
Bij deze handeling zijn geduld, zorgvuldigheid en het juiste moment cruciaal:
- Kies een droge dag of een periode net voor een regenbui. Het is afgeraden om bij winderige of regenachtige omstandigheden te werken, omdat deze weersomstandigheden het stuifmeel van de helmknoppen doen vallen.
- Pluk bloemen die zich in het stadium van pollenafgifte bevinden en bewaar ze in een klein doosje of een ander bakje.
- Verwijder vervolgens de bloemblaadjes van de bloem en gebruik een penseel met zachte haren (vaak wordt een penseel van kamelenhaar aanbevolen) om het stuifmeel van de meeldraden te verzamelen en breng het royaal aan op een rijpe stamper (glanzend of kleverig uiterlijk) van een boom van een andere variëteit die zich in het stadium van roze knop of volle bloei bevindt.
Uitdunning van de vruchten
Uitdunnen van de vruchten houdt in dat je de asimina's van een tros verwijdert om slechts één vrucht over te houden. Deze techniek, die nog experimenteel is, dient om de grootte van de vruchten te verbeteren, hun houdbaarheid te verlengen of overproductie door handmatige bestuiving te beperken. Het is namelijk zo dat de asimina's in een tros aan dezelfde steel groeien. Hierdoor veroorzaakt het vallen of plukken van een vrucht een kleine scheur in de andere asimina's van de tros. Deze wond, die niet altijd geneest, vormt een toegangspoort voor bacteriën en schimmels, wat de houdbaarheid van de vruchten vermindert. Door een solitaire pawpaw met zijn steel te oogsten, verbetert men aanzienlijk de houdbaarheid en het uiterlijk van de vrucht. Het uitdunnen is vooral van belang als men hoogwaardige vruchten wil verkopen en deze in hun geheel wil vervoeren, maar is niet noodzakelijk bij huishoudelijke productie of directe verwerking.
De handeling wordt uitgevoerd zodra de vruchten goed individueel zichtbaar zijn binnen een tros en meer dan 5 cm lang zijn, vermoedelijk rond de maand juni. Als je eerder ingrijpt, loop je het risico de hele tros los te trekken en als je later ingrijpt, heeft de boom mogelijk al zijn energie en middelen verbruikt, waardoor het uitdunnen alleen maar resulteert in een vermindering van het aantal vruchten zonder de grootte te vergroten.
De werkwijze is eenvoudig: binnen een tros identificeer je de vruchten die kleiner, misvormd, beschadigd of ziek zijn en verwijder deze zorgvuldig met een goed geslepen snoeischaar, waarbij je zorgvuldig vermijdt de vrucht die je wilt behouden te beschadigen.
Vruchtval
Elk jaar, kort na de bestuiving, hebben pawpaws van nature de neiging om een bepaalde hoeveelheid vruchten af te werpen. Dit verschijnsel, dat in de Verenigde Staten in juni plaatsvindt en bekend staat als "June Drop", stelt de boom in staat zijn middelen te beheren en overproductie te voorkomen.
Conclusie
Samengevat valt er nog veel te ontdekken over de bestuiving van de asimina. Echter, de volgende punten lijken vast te staan:
De asimina bloeit vroeg in het seizoen gedurende drie tot vier weken, waarbij alle bloeistadia tegelijkertijd plaatsvinden, wat vaak resulteert in vruchtvorming, zelfs bij late vorst.
Omdat de asimina over het algemeen zelfonvruchtbaar is, wordt aanbevolen om 3 tot 4 verschillende variëteiten en enkele kwalitatieve zaailingen te planten op maximaal 5 of 6 meter afstand van elkaar om kruisbestuiving te verzekeren.
Handmatige bestuiving kan vaak de oogst verdubbelen of zelfs verdrievoudigen.
Hoewel de asimina veel insecten aantrekt, lijken vooral vliegen en kevers verantwoordelijk te zijn voor de bestuiving.
Het wordt aanbevolen om enkele vruchten te laten rotten, ontbindende loofhoutblokken in de buurt van de bomen te plaatsen en houtsnippers aan hun voet te verspreiden om de levenscyclus van de kevers te ondersteunen.
Over het algemeen verbetert het bevorderen van biodiversiteit de bestuiving van pawpaws.
Bronnen
- Cothron, Blake, Pawpaws – The Complete Growing and Marketing Guide, New Society Publishers, 2021.
- Wat betreft de bestuivers van de asimina : http://torreyaguardians.org/pawpaw-ecological-michigan.html
Fotocredits
- Bloeistadia: Cothron, Blake